فروش ۵ هزار میلیارد تومان محصولات فناورانه

با توجه به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان حاصل ایده افراد خلاق است با این حال این شرکت‌ها برای رسیدن به پویایی، خلاقیت و توسعه کسب‌وکار نیاز به فناوری‌های روز دارند؛ عاملی که باعث شد شرکت‌های دانش‌بنیان واقع در پارک فناوری پردیس سال گذشته موفق به فروش محصولاتی در این بخش شوند که به گفته معاون توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، ارزش این محصولات به ۵هزار میلیارد تومان می‌رسد اما این همه ماجرا نیست، چراکه نشان‌سازی برخی از محصولات تقاضا را نسبت به گذشته افزایش داده و توجه به این مقوله یکی از اساسی‌ترین دلایل بکارگیری فناوری‌های روز برای تولیدکنندگان محصولات دانش‌بنیان شده است. صاحب هر کسب‌وکاری (چه یک نفر چه یک سازمان) می‌تواند به سادگی با گذراندن مراحلی ساده در مسیر بهینه‌سازی و توسعه فناوری قرار گیرد اما ابتدا باید از آنچه قرار است توسعه یابد تصور و نگاه مناسبی داشته باشد، برای این منظور باید مراحل اندازه‌گیری، سازمان‌دهی، کاهش هزینه و پیدا کردن مشتری‌های بیشتر موردتوجه قرار گیرد. سوالاتی که ممکن است ذهن شما را درگیر کند این است که معنای توسعه چیست؟ پیمودن این مراحل مستلزم چه کارهایی است؟ چه کسب‌وکارهایی با این روش موفق شده‌اند؟ آیا نمونه واقعی وجود دارد؟

۵ مرحله توسعه فناوری
توسعه یک کسب‌وکار برای رسیدن به فناوری‌های روز به معنای پیشرفت آن نسبت به شرایط کنونی است که این پیشرفت به معنای افزایش سود، کاهش تلفات، جذب مشتری بیشتر، پیدا کردن و وارد شدن به بازارهای جدید و شناخته و دیده شدن بیش از پیش است. در صورتی که می‌خواهید کسب‌وکار خود را با استفاده از فناوری‌های روز توسعه دهید باید از آنچه می‌خواهید به‌دست آورید، دید مناسبی داشته باشید. ۵ مرحله رشد و توسعه می‌تواند شما را در رسیدن به توسعه یاری کند. نخست باید وضعیت کنونی خود را بسنجید، دوم عملیات اصلاحی که باید انجام شود را سازماندهی کنید. سوم هزینه‌ها را کاهش دهید. چهارم مشتریان و فرصت‌های بیشتری بیابید و درنهایت پیشرفت خود را اندازه‌گیری کنید تا آثار اصلاحات‌تان را بررسی کنید. تمام این موارد مسیرهایی است که شرکت‌های دانش‌بنیان پیشرو در استفاده از فناوری‌های روز طی کرده‌اند و موفق شده‌اند کسب‌ و کار خود را توسعه دهند. به عبارتی شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان نهادهای تخصصی عمل می‌کنند که نتیجه فعالیت‌های پژوهشی دانشگاهی را تبدیل به بسته‌های قابل مبادله و تجاری می‌کنند.

شرکت‌های دانش‌بنیان موفق
مهدی الیاسی، معاون سیاست‌گذاری و ارزیابی راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتر از آنکه توسعه‌دهنده فناوری باشند پل ارتباطی برای انتقال فناوری از ساختارهای صاحب دانش به ساختارهای صنعتی هستند به صمت گفت: «ماهیت فناوری با توسعه عجین شده است، چراکه با توسعه دانش است که می‌توان آن دانش را تبدیل به شرکت دانش‌بنیان کرد و به محصول جدیدی دست یافت و در تعامل با طرف تقاضا این فناوری توسعه خواهد یافت. به‌عنوان نمونه زمانی که درباره ذرات معلق در هوا (اصطلاحی برای توصیف ذرات جامد و مایع پراکنده در هوا) مطالعه می‌کنیم این ذرات می‌تواند شامل اجزا و عناصر بسیاری مانند ذرات معلق، آلودگی‌های مرتبط با یک حادثه شیمیایی و... باشد، بنابراین مدل توسعه فناوری در شرکت‌های دانش‌بنیان وارد طیف‌های مختلف دانش می‌شود که بهره‌برداری از آن با تعامل و استفاده از دانش در حوزه‌های مختلف به توسعه فناوری منجر می‌شود. » وی با اشاره به اینکه برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان که با استفاده از واحدهای تحقیق و توسعه به نوآوری دست یافته‌اند در واقع توسعه فناوری و به دنبال آن توسعه تجاری‌سازی را هم خواهند داشت، تصریح کرد: «اغلب این مدل تجاری‌سازی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها انجام می‌شود و فعالیت‌های پژوهشی در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان به سمت تجاری‌سازی پیش می‌رود که منجر به دستیابی به فناوری بالا می‌شود؛ دستیابی به این مدل فناوری‌ها مانند قالی دستبافی می‌ماند که هرچه بیشتر روی آن راه می‌روید ارزش‌اش بالاتر می‌رود. » به گفته الیاسی درحال‌حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه‌های آی‌سی‌تی، بایوفناوری و تجهیزات پیشرفته بیشترین توسعه فناوری را داشته‌اند. توسعه فناوری در شرکت‌های دانش‌بنیان نسبت به سال‌های گذشته خیلی متمایز نبوده و به‌طور تقریبی توسعه فناوری در شرکت‌های دانش‌بنیان همان روندی که سال‌های گذشته داشته را طی می‌کند. الیاسی با اشاره به اینکه بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان محصولات خود را صادر کرده‌اند و این محصولات قابلیت رقابت با محصولات خارجی را دارند، تصریح کرد: «واقعیت این است که در صادرات محصولات دانش‌بنیان مسائل دیگری به جز فناوری بالا مانند مدیریت، سرمایه، تبلیغات و نشان دخیل است. در بسیاری موارد شرکت‌های دانش‌بنیان فناوری و دانش فنی بالایی دارند اما عوامل اقتصادی و تغییر سیستم مالی نیز در رقابت‌پذیر کردن محصولات دانش‌بنیان با محصولات خارجی تاثیرگذار است.»

شرکت‌های حوزه «آی‌تی» و رایانه، پیشرو در توسعه فناوری
مجوز دانش‌بنیان زمانی به شرکتی داده می‌شود که در یک زمینه خاص توانمندی، قابلیت و ظرفیت‌های لازم را برای توسعه فناوری داشته باشد. با توجه به قانون شرکت‌های دانش‌بنیان برای اینگونه شرکت‌ها تسهیلات و معافیت‌های مالیاتی و گمرکی در نظر گرفته می‌شود تا بتوانند فناوری‌های خود را بروز کرده و توسعه دهند. علی وطنی، معاون توسعه فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان اینکه ماموریت اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان توسعه فناوری و تجاری‌سازی است به صمت گفت: «شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های «آی‌تی» و رایانه بیشترین توجه را به بحث توسعه فناوری داشته‌اند و بعد از این شرکت‌های دانش‌بنیان دارویی و تجهیزات پزشکی هستند. همچنین در حوزه بازی‌های رایانه‌ای و زیست فناوری و نانو فعالیت‌های خوبی برای توسعه فناوری انجام شده اما بیشترین توسعه فناوری را در حوزه «آی‌تی» و رایانه داشته‌ایم. » او با اشاره به اینکه سال گذشته فروش محصولات پارک علم و فناوری پردیس بیش از ۵هزار میلیارد تومان بوده، تصریح کرد: «این میزان فروش بهترین شاخص برای توسعه فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان است چراکه میزان فروش محصولات خود معیار مناسبی برای تقاضای بازار به واسطه توسعه فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان است. میزان فروش محصولات شرکت دانش‌بنیان در سازمان امور مالیاتی کشور موجود است و با ارائه مستندات میزان فروش محصولات از پرداخت مالیات معاف خواهند شد. » وطنی با اشاره به رقابتی بودن محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان با سایر محصولات خارجی گفت: «طبیعی است در درجه نخست توسعه فناوری محصولات در صورتی به نتیجه می‌رسد که پاسخگوی نیاز باشد که در برخی مواقع رسیدن به فناوری و تولید محصول جدید نیاز بازارهای بین‌المللی را می‌طلبد؛ در این حالت باید محصولی تولید کرد که مطابق با استانداردهای بین‌المللی باشد. شرکت‌های دانش‌بنیان دارویی موفق به تولید داروهای بیماری‌های ام‌اس (Multiple sclerosis) و سرطان شده‌اند که محصولات آنها به کشورهای اروپایی، آسیایی، خاورمیانه و روسیه صادر می‌شود. این موضوع نشان‌دهنده این واقعیت است که محصولات ایرانی قابلیت رقابت با نمونه خارجی از نظر کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش را دارند و آمار صادرات محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان در گمرک موجود است.»

طیبه جهانبازی - گروه صنعت روزنامه گسترش صنعت، معدن و تجارت (صمت)