تجاری‌سازی ۲۰۰ محصول دانش‌بنیان

گفت‌وگوی صمت با اکبر قنبرپور، رییس مرکز فن بازار ملی ایران اهداف شکل‌گیری و برنامه‌های مرکز فن بازار ملی ایران را نمایان می‌کند. فن بازار ملی ایران یک بستر زمینه‌ساز برای توسعه مبادلات و تعاملات در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و همچنین مرکزی برای طراحی طیفی متنوع از خدمات و ایجاد زیرساخت‌های تخصصی برای تسهیل فرآیند توسعه فناوری کشور شناخته می‌شود که تاکنون موفق به فروش محصول ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان و معرفی آنها به سرمایه‌گذاران شده است. از آنجایی که قبل از تاسیس مرکز فن بازار ملی ایران مرجعی برای جمع‌آوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی به شرکت‌های دانش‌بنیان و جامعه فناوری با توجه به نیازهای بازار وجود نداشت و ازسویی مخترعان و مبتکرانی که اداره شرکت‌های دانش‌بنیان را به عهده داشتند و محصول فناورانه و «های‌تک» تولید می‌کردند آنگونه که باید با مسائل بازاریابی، کسب و کار و فروش محصولات آشنایی کامل نداشته و اطلاعات آنها بیشتر بخش فنی را شامل می‌شد از این رو نیاز به مرجع کاملی از اطلاعات برای استفاده عموم جامعه ضروری بود. یکی از اهداف تشکیل مرکز ملی فن بازار انتقال فناوری در حوزه‌هایی بود که صنایع نیاز به آن فناوری داشتند و دیگری جذب سرمایه برای تجاری‌سازی طرح‌های فناورانه بود. از این رو در سال ۸۱ مطالعات اولیه برای تاسیس این مرکز انجام و سال ۸۲ فعالیت این مرکز در پارک فناوری پردیس شروع شد. با گسترش فعالیت‌های مرکز ملی فن بازار در سال ۸۷ معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری وقت از سامانه فن بازار این مرکز رونمایی کرد و در سال ۹۱ ابلاغیه‌ای از سوی شورای انقلاب فرهنگی برای گسترش خدمات فن بازاز صادر شد اما متولی اصلی مرکز ملی فن بازار معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری است.

در حال حاضر چند مرکز فن بازار در کشور وجود دارد؟
براساس ابلاغیه‌ای شورای انقلاب فرهنگی که در نقشه جامع علمی کشور برای معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به منظور راه‌اندازی فن بازار در کشور تعیین شده بود تاکید ویژه‌ای بر ساماندهی فن بازارها در حوزه‌های تخصصی و مطابق با اولویت‌های کشور در حوزه فناوری شده است. در واقع براساس این ابلاغیه باید فن بازارهای تخصصی راه‌اندازی می‌شد. با این هدف بود که قدم نخست را با سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی برداشتیم و تا سال ۹۲ موفق به راه‌اندازی ۱۰ مرکز فن بازار در استان‌های مختلف کشور ازجمله خراسان رضوی، خوزستان، کرمان، سمنان، همدان، هرمزگان، آذربایجان و... شدیم. علاوه بر این با همکاری پارک‌های علم و فناوری و جهاد دانشگاهی تعداد این مراکز را به ۱۶ مرکز رساندیم.

چند مرکز فن بازار تخصصی در کشور وجود دارد؟
با تلاش‌های بسیاری که برای گسترش مرکز فن بازار در کشور شده اما هنوز موفق به راه‌اندازی مرکز فن بازار تخصصی نشده‌ایم. البته مذاکرات اولیه برای راه‌اندازی این مراکز در حوزه‌های کشاورزی و صنعت هوایی شروع شده است. گسترش مراکز فن بازار تخصصی براساس حوزه‌های اولویت‌دار کشور که در نقشه جامع علمی کشور تعیین شده، خواهد بود. طبق نقشه جامع علمی کشور حوزه‌های اولویت‌دار در ۳ گروه مشخص شده‌اند که گروه نخست حوزه‌هایی مانند نانوفناوری، اطلاعات و ارتباطات، زیست، تجهیزات پزشکی، صنایع مرتبط با انرژی، صنعت هوایی، کشاورزی، بیوفناوری و علوم شناختی است از این رو مراکز تخصصی فن بازار تخصصی نیز پیرامون این محورها شکل خواهد گرفت.

تاکنون چه فعالیت‌هایی برای بهبود کارایی شرکت‌های دانش‌بنیان در مرکز ملی فن بازار انجام شده است؟
تاکنون فعالیت‌های این مرکز هم‌راستا با اهداف از پیش تعیین‌شده بوده و یکی از ماموریت‌هایی که برای بازاریابی محصولات دانش‌بنیان داریم این است که تسهیلاتی را با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی در قالب لیزینگ به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌کنیم. همچنین نشست‌هایی را برای فروش محصولات دانش‌بنیان برگزار می‌کنیم که در این نشست‌ها طرف تقاضا یکی از صنایع بزرگ کشور خواهد بود و طرف عرضه شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. درواقع هدف از برگزاری این نشست‌ها آشنایی صنایع با دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان است. تاکنون موفق به برگزاری ۳ نشست در حوزه‌های صنعت ساختمان، خودرو و گاز شده‌ایم که این نشست‌ها کمکی برای شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود تا بتوانند بازار هدف خود را شناسایی کنند.
همچنین برای انتقال فناوری نشست‌ها و تورهای مختلفی را برگزار می‌کنیم؛ به این صورت که از شرکت‌های خارجی دعوت می‌کنیم در این جلسات حاضر شوند. همچنین تورهای تخصصی برای بازدید از نمایشگاه‌ها به دیگر کشورها اعزام خواهد شد تا دستاوردهایی را که کشور به آنها نیاز دارد شناسایی و با فرآیند درست وارد کشور کنیم.
علاوه بر این برای جذب سرمایه‌گذار دو برنامه در نظر گرفته شده است؛ یکی شناسایی طرح‌های حوزه فناوری که قدم نخست را با شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا برداشته‌ایم به این صورت که شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا می‌توانند طرح‌های خود را ارائه کنند که بعد از استانداردسازی اطلاعات فنی این شرکت‌ها به سرمایه‌گذارانی که تمایل به سرمایه‌گذاری دارند، معرفی خواهد شد.
برنامه دیگری که از سال ۹۳ با همکاری شرکت فرابورس ایران آغاز شد بازاری به نام دارایی فکری بود و فعالیت آن به این صورت است که مخترعانی که برای تجاری‌سازی اختراع خود به دنبال سرمایه‌گذار هستند یا می‌خواهند دانش فنی اختراع خود را به فروش برسانند اطلاعات فنی اینگونه اختراع‌ها در مرکز ملی فن بازار تدوین خواهد شد و این مرکز بازاریابی اختراع را برای استفاده در صنعت و تجاری‌سازی به عهده می‌گیرد. این طرح‌ها در قالب جشنواره به صنایع معرفی می‌شوند. در حال حاضر موفق به برگزاری ۳ جشنواره اختراعات در حوزه‌های مختلف شده‌ایم که جشنواره ۴ را بعد از ماه مبارک رمضان در حوزه پزشکی برگزار خواهیم کرد.

تاکنون چند شرکت دانش‌بنیان برای فروش محصولات توسط مرکز ملی فن بازار موفق به فروش محصولات خود شده‌اند؟
در نشست‌هایی که توسط این مرکز برای فروش محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار می‌شود بیش از ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان حضور داشته‌اند و توانسته‌اند محصول خود را به بازار عرضه کنند. علاوه بر این تاکنون ۴۰ میلیارد تومان تسهیلات لیزینگ توسط این مرکز به شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت شده که این مبلغ به ۷۰ شرکت دانش‌بنیان تخصیص پیدا کرده است.
همچنین بانک اطلاعاتی را برای معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولات‌شان در سامانه فن بازار بارگذاری کرده‌ایم که هر کاربری می‌تواند با مراجعه به این سامانه اطلاعات کامل درباره تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و حوزه‌های فعالیت‌شان به‌دست آورد و متناسب با توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان با آنها همکاری کند.

تسهیلات مرکز ملی فن بازار برای ارائه به شرکت‌های دانش‌بنیان از کجا تامین خواهد شد؟
این تسهیلات را صندوق نوآوری و شکوفایی تامین می‌کند و کارگزاران فن بازار با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی برای پرداخت تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان تشکیل پرونده می‌دهند و بعد از ارزیابی و دفاع نهایی میزان سرمایه مورد نیاز برای پرداخت به شرکت‌های دانش‌بنیان تعیین خواهد شد. ‌

طیبه جهانبازی - گروه صنعت