درباره پارک فناوری پردیس

بازدید از پارک‌های علم و فناوری در كشورهای اتريش، فرانسه، كانادا، آلمان و انگلستان و مطالعه منابع به‌منظور الگوگيری، مطالعات تطبیقی و تعریف مدل بومی راه‌اندازی یک پارک‌ فناوری.

مطالعات مکان‌یابی ایجاد پارک فناوری پردیس از آذرماه سال 1379 و به همت نهاد ریاست جمهوری (مركز همكاری‌های فناوری و نوآوری رياست جمهوری) آغاز، و در نهایت در اردیبهشت ماه سال 1380 منجر به انتخاب نقطه‌ای در محدوده شهر جدید پردیس، برای احداث پارک شد. معیارهای اصلی این مکان‌یابی موارد زیر را شامل می‌شد:

- وجود ساختار علمی و فنی مناسب

- وجود زیرساخت صنعتی و اقتصادی مناسب

- وجود زیرساخت‌های شهری مناسب از قبیل شبكه‌های حمل و نقل (فرودگاه، راه آهن، اتوبان و …)

- شبكه‌های مخابراتی، برق، آب، فاضلاب و …

- وجود منابع لازم برای تأمین نیروی كار متخصص و پشتیبانی كننده

- نزدیكی به بازارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی

- وجود اقلیم مناسب (آب، هوا، محیط زیست و …)

- و وجود زمینی با قیمت و شرایط مناسب

پس از بررسی چندین نقطه در تهران و اطراف آن از قبیل شهر جدید پرند، شهر جدید هشتگرد و شهر جدید پردیس، در نهایت زمینی در مجاورت سایت ماهواره‌ای بومهن به‌عنوان مكان ایجاد پارک انتخاب شد. این مكان به دلایل زیر مد نظر قرار گرفت:

- هم‌جواری با محیط شهری پردیس و امكان استفاده از خدمات شهری و مسكونی این شهر

- هم‌جواری با سایت ماهواره‌ای به‌عنوان یک مركز تحقیقاتی و ارتباطی

- هم‌جواری با یک مركز دانشگاهی در حال ساخت

- هم‌جواری با منطقه صنعتی خرمدشت و نزدیكی به شهر صنعتی فیروزكوه

- فاصله مناسب با تهران

- همچنین، شرایط مناسب زمین به لحاظ توپوگرافی، قیمت و اقلیم (مزیت‌های مناسبی جهت ایجاد پارک)

از طرف دیگر، وجود یک اتوبان در حال ساخت (آزاد‌راه تهران – پرديس)، كه می‌توانست ارتباط با تهران را به عنوان یک مركز مهم علمی، صنعتی و تجاری كه دارای نیروی انسانی متخصص و پشتیبانی‌كننده زیادی است، بر مزیت‌های ايجاد پارک در اين نقطه افزود.

1- طبق بخشنامه شماره 6241/ت125 مورخ 1370/04/12 هیات وزیران و مصوبه شورای عالی شهرسازی، شهر جدید پردیس می‌بایست 800 هكتار از اراضی خود را به كاربری‌های تحقیقاتی و آموزشی اختصاص می‌داد که زمین مورد نظر جهت احداث پارک در این منطقه قرار داشت. برهمین اساس شهر جدید پردیس، طبق قوانین به لحاظ تأمین امكانات زیربنایی و دیگر مجوزهای منطقه‌ای، مجوزهای لازم را صادر نموده و تعهدات لازم را طی قرارداد فی‌مابین مركز همكاری‌های فناوری و نوآوری رياست‌جمهوری و شركت عمران شهر جدید پردیس اعلام نمود.

2- در سال 1380، پارک فناوری پردیس با پیش‌بینی و تامین شرایط و زیرساخت‌های اولیه، فعالیت خود را به‌عنوان یکی از مراکز تابعه مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری آغاز نمود. با توجه به رویکرد مثبت دولت هشتم در ایجاد و توسعه پارک‌ها در کشور و تدوین و تصویب آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های تاسیس پارک‌ها - که با مشارکت تیم پارک فناوری پردیس صورت گرفت- اخذ موافقت اصولی تاسیس پارک از شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دستور کار قرار گرفت که مجوز مربوطه در اواخر سال 1382صادر شد.

3- در سال 1384، اساسنامه پیشنهادی پارک، به تصویب شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسید.

4- طی سال‌های 1384 و 1385 اعتبارات عمرانی و جاری مورد نیاز برای تکمیل پروژه‌ها و مدیریت و راهبری پارک در قالب ردیف و طرح مستقل در قوانین بودجه سالانه کشور تعریف شد. تا پیش از این، اعتبارات مذکور در ذیل طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و ردیف هزینه‌ای مرکز همکاری‌ها و فناوری‌های ریاست جمهوری در قوانین بودجه کشور تامین می‌شد.

در سال 1379، فعالیت هسته اولیه تیم ستادی پارک برای انجام مطالعات و راه‌اندازی آن، در مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری آغاز شد. به‌دنبال تصویب اساسنامه در سال 1384 و انتصاب رییس پارک فناوری پردیس توسط معاون اول وقت رییس جمهور (آقای دکتر محمدرضا عارف)، در سال 1385 تیم ستادی پارک، پس از آماده شدن فضای استقرار ستاد، از تهران به محل فعلی پارک (20 کیلومتری شرق تهران در فاز 6 شهر جدید پردیس) منتقل و مستقر شد تا بتواند برنامه‌ها و فعالیت‌های خود و شرکت‌های عضو را - که در این زمان به حدود 60 شرکت می‌رسیدند - با سرعت و کیفیت بهتری مدیریت و راهبری کند.

اساسنامه پارک فناوری پردیس، نهاد ریاست جمهوری را به عنوان سازمان موسس این پارک مورد شناسایی قرار می‌دهد. طبق این اساسنامه، هیات امنای پارک با ریاست معاون اول رییس جمهور و عضویت 14 تن از شخصیت‌های علمی، فناوری، اقتصادی و اجتماعی کشور به‌عنوان اعضای حقوقی و حقیقی شکل می‌گیرد. البته پس از تاسیس معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در سال 1386، معاون علمی و فناوری رییس جمهور نیز (ضمن اصلاح اساسنامه) به عنوان نایب رییس هیات امنا به ترکیب هیات امنای پارک پیوسته است.

با صدور احکام اعضای حقیقی هیات امنای پارک فناوری پردیس توسط رییس جمهور وقت، در تاریخ 24 شهریور ماه 1389، زمینه برای تشکیل جلسات هیات امنا، کمیسیون دایمی هیات امنا و شورای پارک فراهم شد و اولین جلسه هیات امنا در آبان ماه 1389 و اولین جلسه شورای پارک در مرداد ماه 1390 برگزار شد.

منشور

نیک فرجامی ملت‌ها در دهه‌‌های نزدیک آینده به میزان و چگونگی رشد آن‌ها بستگی خواهد داشت. بعضی از ملت‌های معاصر با پیشرفت‌های مستمر در علم، تكنولوژی، فرهنگ و افزایش ظرفیت ساختار‌های اجتماعی خود توانسته‌اند سطح استانداردهای زندگی‌شان را پیوسته ارتقا دهند.

اینان ملت‌هایی هستند كه توانایی ادامه رشد خود را در برابر تغییرات محیط بین‌المللی ثابت كرده و از این رهگذر به مدارج بالایی از رفاه اجتماعی، توان رقابت‌جویی در بازارهای بین‌المللی و نفوذ جهانی رسید‌ه‌اند. اگر بتوان عوامل مشتركی در تامین رشد ملت‌های فرهیخته جهان پیدا كرد، بی‌گمان مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

ـ عزم ملی برای مشاركت موثر در رهبری نظام جهانی

ـ كارآیی و نفوذ چشمگیر صنایع پیشرفته در نظام اقتصادی جامعه به عنوان «موتور رشد»

ـ نظام آموزشی «پژوهش محور» و مبتنی بر «یادگیری دائمی»

ـ سنت‌های اجتماعی و ارزش‌های فرهنگی كه رقابت توأم با همكاری را تشویق می‌كند

ـ «زیرساخت‌های پرظرفیت» برای ایجاد، اكتساب و توسعه فناوری‌های پیشرفته و به كارگیری پرشتاب آن‌ها در راستای «نوآوری‌های صنعتی»

بررسی‌ها نشان داده است که، بسیاری از نوآوری‌های تأثیرگذار در دهه‌های اخیر نه در شركت‌های بزرگ، كه در شركت‌های كوچک و گاه متوسط ایجاد شده‌اند. این‌گونه شركت‌ها همچنین به عنوان موثرترین ساز و كار توسعه فرصت‌های شغلی در اقتصاد‌های رو به پیشرفت شناخته شده‌اند.

تجربیات موجود در كشورهای صنعتی و تازه صنعتی شده به روشنی نشان داده است كه تجمیع این‌گونه شركت‌ها در پایگاه‌هایی به نام پارک فناوری، نه‌تنها پشتیبانی عمومی آن‌ها را تسهیل می‌كند، بلكه از اجتماع آن‌ها موجودیت نوینی شكل می‌گیرد كه توانمندی آن به مراتب بیش از جمع جبری توانمندی‌های یكایک این شركت‌هاست. این توانمندی اضافی، نتیجه «هم‌افزایی» ناشی از مبادله موثر اطلاعات، همكاری و هم‌کوشی، و بهره‌برداری از تسهیلات مشترک است.

پارک فناوری پردیس بر پایه این چشم‌انداز راهبردی تأسیس شده است كه در آینده‌ای نزدیک بتواند به عنوان یک «کانون توسعه تكنولوژی پیشرفته» جلوه‌های درخشانی از مشاركت در فرایند خیزش و جهش صنعتی ایران اسلامی را به نمایش بگذارد. پارک فناوری پردیس، خانواده فرهیخته‌ای خواهد بود كه اعضای آن در وهله اول با فرهنگ خانوادگی خود شناخته می‌شوند. این فرهنگ كه معرف «هویت جمعی» ما است، بر محور دیدگاه‌ها و بنیادی‌ترین ارزش‌های مشترک ما (كه در این منشور تعریف شده است) شكل می‌گیرد. ما به یاری خداوند متعال، این فرهنگ شكوهمند را ایجاد نموده و به آن متعهد می‌باشیم.

شركت‌هایی كه در این پارک مستقر می‌شوند با آگاهی از نقش منحصر به فرد خویش در سرعت بخشی به نوآوری‌های جهشی، منشور حاضر را كه بیانگر دیدگاه‌ها و ارزش‌های مشترک آنان است، به عنوان میثاق جمعی خود می‌پذیرند و با امضای آن، پیمان می‌بندند كه آن را سر لوحه فعالیت‌های فردی و جمعی خویش قرار دهند.

اصل 1. آینده‌نگری

امروز فوریت دارد و فردا «اهمیت». ما از فوریت‌های جامعه اسلامی، در چارچوب توان خود، هرگز غافل نخواهیم شد، اما اعتقاد داریم كه پارک فناوری پردیس باید بتواند كلیدی‌ترین تكنولوژی‌های پیشرفته را در افق آینده روشن میهن اسلامی قرار دهد. تنها با رعایت این اصل است كه ما تعهد خویش را به سربلندی، رفاه و عزت نسل‌های آینده نشان می‌دهیم.

اصل 2. تعالی‌گرایی

تكنولوژی پیشرفته نیازمند نهادها، مدیریت، فرهنگ، مناسبات و انسان پیشرفته و تعالی‌گراست. ما با درک این نیاز اساسی تأكید می‌كنیم كه پارک فناوری پردیس باید به گونه‌ای سازماندهی و رهبری شود كه از دیدگاه جامعه علمی و فنی كشور به عنوان یک «مركز تعالی» شناخته شود.

اصل 3. نوآوری

پیشرفته‌ترین تكنولوژی‌ها و تكنیک‌ها زمانی می‌توانند منشأ رشد اقتصادی باشند، كه در توسعه محصولات و خدمات نوآورانه، به تناسب نیاز‌های بازار، به كار گرفته شوند. ما تكنولوژی‌های پیشرفته و مناسب را به هر روش و شكل لازم كسب كرده و آن‌ها را در کوتاه‌ترین زمان ممكن به فرصت‌های بدیع نوآوری تبدیل خواهیم كرد.

اصل 4. كارآفرینی

در جامعه جوان ما، كه از مهاجرت مغزها رنج می‌برد، تكنولوژی پیشرفته باید به گونه‌ای هوشمندانه و متعهدانه در خدمت گسترش كارآفرینی صنعتی، توسعه فرصت‌های شغلی پر کیفیت و چالشی برای مهندسان، پژوهشگران و دانشمندان جوان به كار گرفته شود. ما متعهد می‌شویم كه توانمندی‌ها و مقدورات خود را تا سر حد ممكن در این راستا به كار گرفته، مخصوصا با حمایت از سازوکارهای موجود «مراکز رشد» به ایجاد و توسعه شرکت‌های نوپا کمک کنیم.

اصل 5. نفوذ در بازارهای جهانی

شركت‌های مستقر در پارک فناوری پردیس، نفوذ در بازارهای رو به رشد جهانی را نشانه گرفته‌اند. موفقیت در این زمینه، نه تنها بقا و رشد پایدار ما را تضمین می‌كند، بلكه مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی شایستگی‌ها و توانمندی‌های فنی و صنعتی سطح بالایی خواهد بود كه ما به مشتریان خود تقدیم خواهیم داشت.

اصل 6. همكاری و همگرایی

موفقیت ما، به عنوان شركت‌هایی كه در پارک فناوری پردیس فعالیت می‌كنند، وابسته به همكاری و اشتراک مساعی در چارچوب نیازهای مشتركی است كه ما را به تجمع و هم‌افزایی در این پایگاه ترغیب نموده است. كلیدی‌ترین نیازهای مشترک ما عبارتند از:

ـ ایجاد یک بنیه قوی برای انتقال بهینه تكنولوژی

ـ پی‌ریزی یک شالوده توانمند برای اجرای پروژه‌های مشترک تحقیقاتی و مهندسی

ـ شكل‌دهی به یک ساختار پشتیبانی جمعی، به ویژه تسهیلات مشترک آموزشی، اطلاع‌رسانی و بازاریابی

در این راستا جایگاه ویژه‌ای برای اجرای پروژه‌های مشترک انتقال تكنولوژی و همچنین تحقیقات مشترک قایل خواهیم شد.

اصل 7. سیمای شهری جذاب و دعوتگر

شرکت‌های مستقر در پارک خواهند كوشید با اجرای طرح‌های ساختمانی مناسب و هماهنگ و رعایت ضوابط شهرسازی و معماری پارک و همكاری در اداره و نگهداری مطلوب آن، پارک فناوری پردیس را به نمادی از جذابیت و پاكیزگی و نظم، چنانكه در خور یک محیط فعالیت دانش محور باشد، درآورند.

اصل 8. توسعه فناوری

فناوری، موتور حركت اقتصادی در جهان پرشتاب امروز است. با توجه به شكاف تكنولوژیكی بین ما و كشورهای صنعتی، مصمم هستیم كه در شناسایی، جذب، بومی سازی، انتشار و توسعه فناوری‌ها، به ویژه فناوری‌های نوین پیشگام باشیم و الگویی مناسب برای صنایع كشور ارائه نماییم تا از اثرات توسعه فناوری در كشور بر اقتصاد و رفاه اجتماعی خود و دیگران بهره‌مند گردیم. اصلی‌ترین سرمایه ما در این راه، دانش، فناوری و نیروی انسانی متخصص و كارآفرین است كه از اهمیت خاصی برای ما برخوردار است.

اصل 9. حفظ محیط زیست و رعایت همسایگان

ما محیط زیست را یک سرمایه ملی، و حفظ آن را یك وظیفه اساسی می‌دانیم. پارک فناوری پردیس با رعایت اصول و موازین زیست محیطی، از هیچ كوششی در ایفای این وظیفه اساسی دریغ نخواهد كرد. ما به همسایگان خود ارج می‌نهیم و با آنان برادر و مهربان خواهیم بود.

اصل 10. جهان‌گرایی

همكاری، استراتژی آینده ماست. توسعه علم و فناوری پیشرفته با «همكاری» عجین شده است. ما در راستای افزایش توانمندی‌های خود، به همكاری بین‌المللی به عنوان یک اصل غیرقابل اغماض می‌نگریم و علاقه‌مند هستیم با تمامی شرکت‌ها و مراكز فناور در جهان ارتباط و همكاری تنگاتنگ داشته باشیم. در این زمینه هم‌وطنان و ایرانیان خارج از كشور از جایگاه خاص و بالایی در نزد ما برخوردارند.

پارك فناوری پردیس به‌عنوان یك نظام نوآوری منطقه‌ای پیشرو تا سال 1404 هجری شمسی، برترین كانون‌ فناوری به ترتیب اولویت (در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات، الكترونیك و تجهیزات پزشكی، بیوفناوری، اتوماسیون و مكانیك پیشرفته، نانو فناوری و سایر حوزه‌های فناوری) در منطقه غرب آسیا و الگویی برای سایر پارك‌های علم‌وفناوری داخل و خارج از کشور بوده و همچنین انتخاب اول شركت‌ها دارای فناوری پیشرفته و کارآفرینان فناوری‌های نوین برای راه‌اندازی و استقرار کسب‌وکار خود می‌باشد.

پیش‌بینی می‌شود شکل‌گیری چند ناحیه نوآوری در ایران می‌تواند اثرات ویژه‌ای در اقتصاد و جامعه ایرانی ایجاد کند. این نواحی می‌توانند موجب نوآور شدن صنایع و همچنین بهبود وضعیت سبد صادراتی ایران شوند. با گسترش صنایع نوآور تولید محصولات و خدمات با بازار جهانی افزایش‌یافته که در کنار افزایش رقابت‌پذیری صنایع کشور، موجب کاهش وابستگی به منابعی همچون نفت و گاز می‌شود. این نواحی میزبان اصلی نیروی انسانی متخصص و تحصیل‌کرده ایرانی خواهند بود که می‌تواند موجب بهبود وضعیت اشتغال متخصصین و جذب ایرانیان متخصص خارج از کشور شود.

ناحیه نوآوری پردیس با داشتن تجربه مناسبی از یک اکوسیستم کامل نوآوری، شرایط مناسبی همچون شکل‌گیری مناسب صنعت، نوآوری و سکونت در شهر پردیس و همچنین آب‌وهوای مناسب می‌تواند به یک الگوی مناسب برای نواحی نوآوری در ایران تبدیل شود. این ناحیه پس از گسترش با توجه به نزدیکی به تهران در کنار ارتباط مناسب با واحدهای علمی، صنعتی و اقتصادی پایتخت می‌تواند موجب کاهش تمرکز از آن شود. ناحیه نوآوری پردیس در افق خود در کنار محیط خیلی مناسب برای زندگی به یک اکوسیستم نوآوری منسجم با بازیگران کلیدی فعال تبدیل خواهد شد. طرح توسعه پارک فناوری پردیس در قالب ناحیه نوآوری پردیس در 1000 هکتار از اراضی قسمت جنوبی شهر پردیس و همچنین دیگر اراضی موجود در شهر پردیس مورد تایید هیأت امنای پارک قرار گرفته است. از همین رو اقدامات اجرایی این طرح همچون تملک اراضی شروع‌شده است.

واحدهای فناور، مهم‌ترین عنصر تشکیل دهنده پارک فناوری پردیس هستند که بیشترین سهم در عملکرد اقتصادی مجموعه پارک را به خود اختصاص می‌دهند. در حال حاضر 196 شرکت تملیکی، 64 شرکت استیجاری و 88 تیم نوپا و 48 کارگزار تخصصی، 260 استارتاپ‌های مستقر در شعب، 79 شتاب دهنده و فضای کار اشتراکی در پارک‌های فناوری پردیس و سلامت پردیس که با حدود بیش از  8900 نفر پرسنل مشغول به فعالیت هستند. که از این میان 163 شرکت دارای تاییدیه دانش‌بنیانی می‌باشند

بسیاری از شرکت‌های عضو خانواده پارک فناوری پردیس محصولاتی تولید می‌کنند که تعداد معدودی از کشورهای دنیا به فناوری تولید آنها دست یافته‌اند و همچنین تولیدات خانواده پارک فناوری پردیس پاسخگوی بسیاری از نیازهای کشور در زمینه محصولات تحریمی است و از اینرو پارک فناوری پردیس نقش بسزایی در تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌های علمی، خودکفایی کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته و خنثی‌سازی اثر تحریم‌های ظالمانه علیه کشور دارد.

1. دکتر سورنا ستاری: معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان در دولت‌های یازدهم و دوازدهم
2. مهندس سیدمحمودرضا سجادی: رییس وقت دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری
3. شادروان مهندس سراج الدین كازرونی: وزیر وقت مسکن و شهرسازی
4. مهندس صابر میرزایی: معاون پژوهشی مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری
5. دكتر سعید سهراب پور: رییس وقت دانشگاه صنعتی شریف و قائم مقام بنیاد ملی نخبگان
6. دکتر جواد فرشباف ماهریان: رییس وقت سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران
7. دكتر فرهاد دانشجو: استاندار وقت تهران
8. دکتر صادق واعظ زاده: معاون وقت علمی و فناوری رییس جمهور
9. دکتر چونلی هان: رییس دفتر منطقه‌ای یونسکو در ایران
10. دکتر نسرین سلطانخواه: معاون وقت علمی و فناوری رییس جمهور
11. دکتر بهزاد سلطانی: عضو هیات علمی دانشگاه کاشان و رییس وقت هیئت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی
12. دکتر حمیدرضا امیری‌نیا: رییس وقت مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست‌جمهوری
13. دکتر علی‌مرتضی بیرنگ: رییس وقت مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری