ظرفیت تامین واکسن در سال آینده برای ۵۰ درصد جمعیت کره زمین وجود دارد

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) با اشاره به تحقیقات برای توسعه واکسن کرونا در برنامه «طبیب»، گفت: غیر از واکسن‌ توسعه‌یافته توسط برگزیده سومین دوره جایزه مصطفی^(ص) که احتمالا تا هفته آینده تاییدیه مصرف دریافت می‌کند، ۹ واکسن دیگر وارد مرحله سوم انسانی شده‌اند که احتمالا اکثر آنها تایید می‌شوند و به احتمال زیاد ظرفیت تامین واکسن در سال آینده برای ۵۰ یا ۶۰ درصد جمعیت کره زمین وجود خواهد داشت.

به گزارش روابط عمومی پارک فناوری پردیس به نقل از ستاد ارتباطات و اطلاع‌رسانی جایزه مصطفی^(ص)، «رسول دیناروند»، رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) با حضور در برنامه تلویزیونی طبیب شبکه سه سیما در پاسخ به سوالی در مورد تاریخ تاسیس بنیاد علم و فناوری مصطفی^(ص) اظهار داشت: این بنیاد، بنیادی غیردولتی است که با هدف رشد علم و فناوری در جهان اسلام حدود ۸ سال پیش تاسیس شد.

جایزه مصطفی^(ص) چرا تاسیس شد؟

وی ادامه داد: یکی از جاهایی که می توانیم پرچم اسلام را بلند کنیم، بحث علم و فناوری است. نقطه درخشانی که خوشبختانه در ۲۰ سال اخیر پیشرفت‌های خوبی داشتیم و جایگاه علمی ما به رغم تحریم و مشکلات اقتصادی مناسب است.

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) ادامه داد: برای دستیابی به این مرجعیت، معرفی چهره‌های برتر دانشمندان اسلامی که الگو برای نسل جدید بشوند در دستور کار قرار گرفت. این جایزه، غیردولتی است و برای دانشمندان مقیم کشورهای اسلامی و دانشمندان مسلمانی که حتی مقیم کشورهای اسلامی نیستند است و در هر دو گروه جایزه داریم. این جایزه در چهار حوزه مختلف علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری نانو و کلیه زمینه‌های علم و فناوری برگزار می‌شود.

وی افزود: جوایز ما که تاکنون سه دوره برگزار شده در سه حوزه علمی بوده است. در دوره سوم جایزه، در حوزه علم و فناوری زیستی و پزشکی، دکتر اوگور شاهین که دانشمند مسلمان متولد ترکیه و استاد دانشگاه ماینز آلمان است برگزیده جایزه مصطفی(ص) شد، به ایران سفر کرد و در چند روزی که در تهران حضور داشت سخنرانی‌هایی هم داشت.

اوگور شاهین چطور جایزه مصطفی^(ص) را دریافت کرد؟

دیناروند در پاسخ به این سوال که چطور دکتر شاهین به عنوان برگزیده دور سوم انتخاب شد، توضیح داد: نحوه انتخاب دانشمندان برای این جایزه، داوری طولانی یکساله‌ای دارد؛ فراخوان برگزاری دوره چهارم، 6 ماه قبل منتشر شده و روند داوری تقریبا از دو ماه پیش برای جایزه‌ای که سال دیگر در این زمان اعطا می‌شود، شروع شده است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: فرآیند داوری در مورد دکترشاهین دو سال و نیم پیش آغاز شد و در بین ۱۲۰ نامزدی که به گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی معرفی شده بودند، در ابتدا ۲۰ نفر انتخاب شدند و سپس از بین آنها ۸ نفر انتخاب شدند و در نهایت توسط شورای سیاستگذاری جایزه که بین آنها داوران ملی و بین‌المللی معتبر هستند، برگزیدگان نهایی انتخاب شدند که آقای شاهین نیز بین این برگزیدگان بود.

وی توضیح داد: دکتر شاهین یکی از بنیانگذاران روش جدید در زیست‌فناوری است که از ام. آر. ان. ای (mRNA) یا آر. ان. ای‌های پیام‌رسان استفاده می‌کند که وظیفه آنها در بدن، اجرای دستورات ژنتیک برای دی. ان. ای است؛ برای اینکه پروتئینی در سلول تولید شود و اتفاقی در بدن بیفتد.

دیناروند افزود: چند دانشمند در دنیا این روش را برای اولین بار حدود ۱۰ سال قبل شروع کردند که اوگور شاهین و همسرش جزء بنیانگذاران این مسیر بودند و برای همین دستاورد، جایزه مصطفی^(ص) را دریافت کرد و او از همین سکو برای تولید واکسن کرونا استفاده کرد. البته برای تولید داروهای ضدسرطان توسط روش ام. آر. ان. ای برگزیده جایزه مصطفی(ص) درسال 2019 شد.

واکسن اوگور شاهین نسل چهارم واکسن‌هاست

وی در پاسخ به پرسشی در مورد واکسن در حال توسعه محققان ایرانی که گفته‌ می‌شود وارد مرحله کارآزمایی انسانی شده است، گفت: بهترین روش کنترل بیماری‌های ویروسی که تبدیل به همه‌گیری جهانی می شوند، واکسن است تا کشورها به حالت زندگی طبیعی برگردند.

دیناروند گفت: یکی از بیشترین تلاشهای علمی جهان در طول تاریخ، طی کمتر از یک سال اخیر روی داده است. بعد از شیوع بیماری کرونا در ماه دسامبر از ژانویه ۲۰۲۰ ژنوم ویروس کرونا مشخص و منتشر شد و از آن زمان محققان، شرکت‌های داروسازی کوچک و بزرگ در دنیا تلاش کردند که واکسن این ویروس را تولید کنند و در بانک اطلاعاتی سازمان جهانی بهداشت بیش از ۲۰۰ کشور و شرکت، محققان دانشگاه‌ها و شرکت‌های داروسازی تحقیقات خود را برای ساخت واکسن ثبت کرده‌اند.

وی در ادامه گفت: ام. آر. ان. ای نسل چهارم واکسن‌ها است که دو شرکت بزرگ دنیا بر روی آن کار می‌کردند؛ یک شرکت متعلق به اوگور شاهین و همسرش به نام بایوان‌تک و یک شرکت آمریکایی به نام مدرنا Moderna که سکو یا پلتفرم تحقیقاتی ام. آر. ان. ای را از حدود هشت سال پیش داشتند؛ وقتی ما اوگور شاهین را برای جایزه مصطفی^(ص)شناسایی کردیم، او روی ایمنی‌درمانی برای سرطان کار می‌کرد و هنوز هم هست و آن کار رو به پیشرفت است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: به همین دلیل این محقق آلمانی توانست بیش از یک میلیارد یورو سرمایه‌ جذب کند زیرا اعتبار بالایی این روش دارد.

وی گفت: اوگور شاهین قبل از شروع همه‌گیری کرونا و وقتی سال گذشته برای دریافت جایزه مصطفی^(ص) به تهران آمده بود، گفت که برای توسعه واکسن آنفلونزا بر اساس فناوری ام.‌ آر. ان. ای همکاری می‌کند. این فناوری، پایه و سکویی بود که وقتی کرونا شیوع یافت توانست با دانشمندان همراهش به سرعت از آن برای توسعه واکسن استفاده کند؛ یعنی فناوری را داشتند.

ایران از طریق برنامه کوواکس سازمان جهانی بهداشت واکسن را دریافت می‌کند

دیناروند در مورد روند توسعه این واکسن اظهار داشت: اوگور شاهین در پایان ماه آوریل (اوایل اردیبهشت ۹۹) مرحله تست حیوانی را به پایان برد، مرحله اول کارآزمایی انسانی در جمعیت ۱۵ نفره، مرحله دوم در جمعیت ۱۰۰ نفره و در مرحله سوم در جمعیت چند ده هزار نفره در سپتامبر (شهریور/مهر) و در نوامبر (آبان/آذر) کارآزمایی بالینی مرحله سوم تمام شد و آنها منتظر هستند تا هفته آینده تاییدیه مصرف واکسن صادر شود.

رئیس گروه علم و فناوری زیستی و پزشکی جایزه مصطفی^(ص) بیان داشت: این سریع‌ترین دوره‌ای است در طول تاریخ که یک واکسن در کمتر از یک سال ساخته شده و تاییدیه مصرف بگیرد و حتی ۲۰ میلیون دز تولید شود. بیش از یک میلیارد دز در سال آینده میلادی ۲۰۲۱ ظرفیت تولید دارند.

وی افزود: البته فقط واکسن توسعه‌یافته توسط این گروه موفق نبوده است و ۹ واکسن دیگر وارد مرحله سوم انسانی شده‌اند و حدود ۳ یا ۴ واکسن در انتهای آن مرحله هستند و اکثریت آنها تایید می‌شوند و به احتمال زیاد ظرفیت تامین واکسن در سال آینده برای ۵۰ یا ۶۰ درصد جمعیت کره زمین وجود خواهد داشت.

دیناروند در مورد زمان احتمالی ورود این واکسن‌ها به ایران توضیح داد: ۱۸۰ کشور عضو برنامه‌ای به نام کوواکس در سازمان جهانی بهداشت شده‌اند که روند تولید واکسن را دنبال می‌کنند. بعضی کشورها در این برنامه تامین سرمایه کرده‌اند؛ کشورهایی هم خودشان اعتبار واکسن مورد نیاز خود را تامین کرده‌اند و بعضی کشورهای فقیر هیچ بودجه‌ای ندارند. تاکنون ۵ میلیارد دلار جمع شده است، سازمان جهانی بهداشت و یونسکو با کشورهایی که تاییدیه می‌گیرند در حال مذاکره هستند و در سال ۲۰۲۱، دو میلیارد دز واکسن از شرکت‌های مختلفی که تاییدیه گرفتند، می‌توانند تهیه کنند.

وی خاطرنشان کرد: البته بعضی کشورها هم مستقیم با این شرکت‌ها مذاکره کرده‌اند؛ مثلا ترکیه و بعضی کشورهای عربی زودتر به واکسن می‌رسند؛ چون قرارداد را مستقیم با این شرکت‌های سازنده واکسن تنظیم کرده‌اند.